Natuurlijk zijn journalisten nooit objectief. Dus houd daar rekening mee als je een persbericht schrijft! Journalisten zijn net mensen. De een houdt van pindakaas, de ander vindt dat juist vies. De een vindt die discussie over Zwarte Piet maar stom gezwets, de andere juist enorm belangrijk.
Het is daarom handig om zo goed mogelijk te weten bij wie je persbericht terechtkomt.
Stel je voor, jij bent redacteur bij een belangrijk nieuwsmedium. Het is redactievergadering en jij schuift aan. De eindredacteur heeft al een selectie gemaakt van alle persberichten en vraagt aan iedereen of hij of zij nog een interessant idee heeft. Jij weet toevallig dat er zaterdag bij de intocht van Sinterklaas demonstratief twee Witte Pieten zullen meelopen. Je brengt het in de vergadering. Wat zijn de reacties van je collega’s en de eindredacteur?
Tombola
Hangt helemaal af van wie er op dat moment zitten! Meestal draait iedereen wisseldiensten, ook de eindreactie. Bij sommige redacties zijn journalisten zelfs de ene dag eindredacteur en de andere dag ‘gewoon’ redacteur. Allemaal afhankelijk van tijd, geld en organisatie.
Dus hoe zou zo’n discussie over het wel of niet verslag doen van de Witte Pieten kunnen verlopen? Wat losse opmerkingen: “ Alweer iets over dat Zwarte Piet gedoe, hebben we geen belangrijker nieuws te melden dat impact heeft op iedereen, zoals de crisis?”, “Nou, als je ziet wat voor heftige reacties deze discussie op onze internetsite oproept”, “Ja maar volgens mij is onze doelgroep er nu wel ff klaar mee hoor”, “ Maar het is toch gewoon iets nieuws, witte pieten in plaats van zwarte, dus toch interessant?” “Maar wat zouden onze adverteerders hier van vinden, is toch slecht voor hun omzet?”, “Ligt eraan, want de voorstanders van Zwarte Piet gaan misschien nu juist nog fanatieker vieren en dus meer geld eraan uitgeven. Hmm, kunnen trouwens ook een item over maken”, “We zijn toch onafhankelijk van de adverteerder trouwens” “Niemand heeft dit nieuws, dan kunnen we toch juist goed scoren!”
Is het nieuws?
Je merkt dat je op vele manieren naar dit onderwerp kan kijken. Als het zo zou zijn dat elk bericht objectief zou worden beoordeeld en gelegd langs de lat van de 6” A’s van Aantrekkelijk en de I van Impact” (zie vorige blogposts), dan zou er geen discussie zijn toch?
Of het jou lukt om dit onderwerp erdoor te krijgen, hangt van vele factoren af. Zitten er veel redacteuren die persoonlijk moe zijn van die discussie, of die op een verjaardagsfeestje merkten dat mensen er genoeg van hebben, of dat ze dit feest zelf erg leuk vinden MET Zwarte Piet, dan kan jouw onderwerp makkelijker sneuvelen. Het hangt dan ook van jouw tegenargumenten af. Het hangt er ook vanaf of er die week misschien inderdaad heel veel items gemaakt zijn over hetzelfde onderwerp, ook al kom jij met een nieuwe invalshoek.
En het hangt ook nog iets af van de eindredacteur van die dag. Ik heb dat zelf ervaren al die jaren. De een vindt de vraag: “Is dit nieuws?” het belangrijkst, een ander wil graag onderwerpen die goed scoren en weer een ander weet zijn eigen politieke voorkeur niet uit te schakelen bij het beoordelen van onderwerpen.
Complot
Vele mensen hebben complot theorieën over de totstandkoming van nieuws. De praktijk is anders! In ieder geval heb ik nooit meegemaakt dat er een eindredacteur zegt van: “Zo vandaag gaan we die anti Zwarte Piet activisten eens stevig aanpakken”, of “Deze onderwerpen gaan we doen vandaag, met de volgende invalshoeken en jij gaat hier heen en jij daar”. Nee, bijna alle onderwerpen in het nieuws komen tot stand na een proces van discussie en overleg.
Ja, wat moet je nu met dit inzicht in de journalistieke keuken? Ik zou zeggen, probeer er je voordeel mee te doen. Probeer te denken als een journalist. Probeer journalisten echt te leren kennen, zodat je weet aan wie je welk bericht kan sturen. En als het niet lukt, probeer het nog een keer op een andere manier, met een andere invalshoek die interessant is voor dat specifieke medium of die specifieke journalist.